4. Uitkomst septembercirculaire 2024

De belangrijkste verklaringen van de stijging van de algemene uitkering zijn:

Ontwikkeling accres
De ontwikkeling van het accres is de eerste jaren positief. Dit werkt echter beperkt structureel door, doordat het BBP (accres) de jaren erna omlaag is bijgesteld.

Plafond Btw compensatiefonds
Gemeenten kunnen (voor een groot deel) kosten van btw declareren bij het btw compensatiefonds. Dit fonds heeft landelijk gezien een plafond. Wordt er minder btw gedeclareerd, dan wordt het verschil toegevoegd aan de algemene uitkering. Wordt er meer btw gedeclareerd dan wordt dit ten laste van de algemene uitkering gebracht. Er wordt verwacht dat in 2023 minder gedeclareerd door gemeenten aan dit fonds. Dit betekent voor ons een voordeel van € 1,4 miljoen in 2024.  

Hervormingsagenda Jeugdzorg
In de Voorjaarsnota 2024 is opgenomen dat de geraamde extra besparing van het Rijk van € 500 miljoen voor 2025 komt te vervallen. Door het nieuwe kabinet is nu ook besloten om deze taakstelling voor 2026 en volgende jaren te laten vervallen. Het betrof een besparing op Jeugdzorg die aanvullend was opgenomen ten opzichte van de commissie van Wijzen en waarvan afgesproken is dat de realisatie ervan een rijksverantwoordelijkheid is. Dit gaat om een bedrag van € 2,9 miljoen voor onze gemeente. Dit heeft echter géén begrotingseffect. We verhogen onze jeugdbudgetten met dit bedrag.

Openbare bibliotheken
We ontvangen voor de jaren 2025 en 2026 € 279.000 voor openbare bibliotheken. Voor de zorgplicht ten aanzien van de openbare bibliotheek ontvangen we een structurele bijdrage via het gemeentefonds. Voor de jaren 2025 en 2026 ontvangen de gemeenten een decentralisatie-uitkering, om zich op de periode van de zorgplicht te kunnen voorbereiden. Dit geld ontvangen we voorafgaand aan een landelijke wetsaanpassing. Hoe deze er precies uit komt te zien, is op dit moment niet bekend. Vandaar dat we deze middelen nu apart reserveren in de begroting, echter wanneer het nieuwe landelijke normenkader omtrent de zorgplicht bekend is, bekijken we in hoeverre deze middelen wel of niet nodig zijn.

Wet betaalbare huur
We ontvangen voor de jaren 2024 tot en met 2026 jaarlijks een bedrag van circa € 60.000. De jaren erna wordt dit bedrag verlaagd naar jaarlijks circa € 25.000. Met de Wet betaalbare huur wordt de op 1 juli 2023 in werking getreden Wet goed verhuurderschap gewijzigd. Daarmee krijgen gemeenten de bevoegdheid om toezicht te houden en handhavend op te treden met betrekking tot:

• De maximale huurprijzen die gelden op grond van het woningwaarderingsstelsel (WWS).
• De maximale huurverhogingen in de gereguleerde sector.
• De informatieplicht op verhuurders om hun huurders een puntentelling te overleggen bij het afsluiten van een contract.

We ontvangen extra geld vanuit het Rijk als ondersteuning bij de implementatie en uitvoering van het wetsvoorstel (incidenteel). Daarnaast ontvangen we een jaarlijkse bijdrage voor het ontvangen en behandelen van meldingen en de handhaving op deze meldingen. We voegen deze gelden niet toe aan onze budgetten, omdat we dit vanuit bestaande middelen betalen.

Alleenverdieners 2023-2024
We ontvangen in 2024 eenmalig € 152.000. Gemeenten kunnen financiële ondersteuning bieden aan huishoudens die als gevolg van de alleenverdienersproblematiek in 2023 en 2024 onder het bestaansminimum uitkomen. Gemeenten kunnen de gemiste huur- en zorgtoeslag compenseren vanuit de individuele bijzondere bijstand. We voeren deze regeling uit en voegen het bedrag toe aan onze budgetten.

Beschermd wonen
We ontvangen structureel € 167.000 voor beschermd wonen. Dit is een gevolg van volume indexatie. We voegen als centrumgemeente toe aan de budgetten voor beschermd wonen.

Participatie
We ontvangen circa € 200.000 extra voor participatie. We krijgen dit geld extra als compensatie van de afschaffing van het lage inkomensvoordeel (LIV) in de sociale werkvoorziening. Het lage inkomensvoordeel betreft een tegemoetkoming die werkgevers kunnen krijgen voor werknemers met een laag inkomen. Deze vervalt per 2025. We voeren dit uit binnen bestaande middelen, dus verhogen we onze budgetten niet.

Bijstand jongerennorm
Gemeenten kunnen vanuit de bijzondere bijstand een aanvulling op de bijstand aan 21-minners geven als hun ouders niet bij kunnen springen. Dit word nu gedaan vanuit bijzondere bijstand maar dit wordt overgeheveld naar algemene bijstand (BUIG). We ontvangen daarom jaarlijks vanaf 2026 afgerond € 54.000 minder voor bijzondere bijstand. Dit komt voort uit het wetsvoorstel participatie in balans die ingaat per 1 januari 2026.

Overige posten
We ontvangen jaarlijks € 17.000 voor extra taken op het gebied van wet op de lijkbezorging. Ook ontvangen we jaarlijks € 27.000 voor gestegen kosten kindervang sociaal medische indicatie. Voor beide posten geldt dat we volgend jaar kritisch kijken welke budgetten noodzakelijk zijn voordat deze definitief worden toegekend.

Overige ontwikkelingen
Binnen de overige ontwikkelingen treden diverse effecten op door onder andere:

• Aanpassing aantallen maatstaven en nieuwe maatstaven
• Diverse overige mutaties.

Het structurele nadeel hiervan is bij deze circulaire fors, namelijk ruim € 1 miljoen in het laatste jaar 2028. Feitelijk zorgt dit nu voor nadeel in deze septembercirculaire. Oorzaak is aanpassing van een aantal maatstaven, zoals centrumfunctie (aantal potentiële regionale klanten), aantal mensen met loonkostensubsidie, één persoonshuishoudens en aantal huishoudens met laag inkomen. Deze zijn verlaagd, waarbij we zoveel mogelijk afstemming hebben gezocht met cijfers vanuit ministerie van BZK.
In 2026 is het nadeel sterk afwijkend. Dit komt door de vrijval van een stelpost woningbouwimpuls. We hielden rekening met een verlaging van de algemene uitkering voor het fonds woningbouwimpuls. Deze lijkt niet meer nodig te zijn.