Financiële positie
Sterk toegenomen risicoprofiel, fors bezuinigen onvermijdelijk
In de programmabegroting 2025- 2028 concretiseren we de kadernota 2025. De koers voor de begroting was daarbij (samengevat):
- Focus op de uitvoering
- Aangescherpte financiële koers
- Een programmabegroting 2025-2028 die niet sluitend zal zijn
- Op weg naar een strategische heroriëntatie
- Leidende uitgangspunten voor de programmabegroting en de strategische heroriëntatie
Op basis van de huidige stand van zaken, zullen we fors moeten gaan bezuinigen. We zien een tekort van ruim € 5 miljoen en naast nog hoge ambitie ook flinke risico’s. Het is onvermijdelijk om komend jaar een stevige bezuinigingsoperatie te gaan uitvoeren en keuzes te gaan maken om volgend jaar te komen tot een meerjarig sluitende begroting. Ons risicoprofiel is sterk toegenomen, waardoor er een hoge urgentie is om tijdig en juist in te grijpen. Waarom is ons risicoprofiel sterk gestegen?
- De meerjarenbegroting is niet sluitend. Voor deze programmabegroting geen probleem, maar volgend jaar moeten we wel een meerjarig sluitende begroting opstellen.
- We zien stijgende zorgkosten, vooral in de jeugdzorg. De kosten stijgen en op basis van prognoses kunnen we op dit moment niet aangeven of deze kosten wel of niet verder blijven stijgen. Hierin zit dus groot risico.
- Met de toekomstige realisatie van grote projecten, zoals Warenhuis, Lievekamp/ Muzelinck en Golfbad stijgen de exploitatiekosten en krijgen we ook te maken met bijkomende kosten die nog niet zijn begroot.
- We hebben grote ambities op het gebied van mobiliteit. Binnen de beschikbare financiële middelen maken we keuzes in het uitvoeringsplan.
- We hebben grote ambities met onze spooragenda. We sparen voor de langere termijn, terwijl de financiële middelen op de korte termijn beperkt zijn. Ook kunnen we geen grote winsten uit het grondbedrijf meer verwachten.
- We krijgen onvoldoende rijksmiddelen om ambities op het gebied van klimaat en energie te kunnen realiseren.
Dus we zien een noodzaak om in te grijpen en zorgen voor een goede financiële balans. In deze programmabegroting schetsen we het proces van strategische heroriëntatie richting de kadernota 2026
In een apart hoofdstuk staan we ook stil bij de kaders en uitgangspunten voor deze begroting en lichten we diverse reserves toe die gekoppeld zijn aan onze ruimtelijke ambities (opdracht uit de kadernota 2025).
We beginnen dit hoofdstuk met een overzicht van het saldo van deze programmabegroting. Dit lichten we vervolgens kort toe. Verder staan we stil bij de incidentele baten en lasten en ons structurele begrotingssaldo.
+ is nadeel: hogere uitgaven/lagere inkomsten | |||||
Omschrijving | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|
Bestaand beleid | |||||
Lasten | 424.891 | 391.559 | 373.306 | 375.002 | 373.588 |
Baten | -428.149 | -397.997 | -365.616 | -368.614 | -369.890 |
Saldo | -3.257 | -6.437 | 7.690 | 6.388 | 3.698 |
Stortingen reserves | 55.156 | 24.679 | 5.168 | 4.793 | 4.255 |
Onttrekkingen reserves | -52.032 | -12.032 | -10.821 | -10.124 | -9.030 |
Saldo mutaties reserves | 3.124 | 12.648 | -5.652 | -5.331 | -4.775 |
Totaal bestaand beleid | -133 | 6.210 | 2.037 | 1.058 | -1.077 |
Nieuw beleid | 0 | -3.790 | -2.769 | -1.670 | 4.753 |
Autonome ontwikkelingen | -775 | -2.318 | 891 | -337 | 670 |
Budgettair neutrale wijzigingen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Septembercirculaire | -833 | 256 | -839 | 415 | 1.065 |
Saldo programmabegroting | -1.741 | 358 | -679 | -534 | 5.411 |
Conclusies uit de tabel
We presenteren begroting voor het jaar 2025 met een tekort van circa € 0,4 miljoen. De jaren 2026 en 2027 zijn beide voordelig. Het laatste jaar, en dit jaar laat in principe het structurele tekort zien, sluit met een nadelig saldo van circa € 5,5 miljoen. De nadelige saldo's in de jaren 2025 tot en met 2027 zijn beperkt doordat we er in deze begroting voor hebben gekozen om in deze jaren jaarlijks € 4 miljoen vrij te laten vallen uit de reserve vluchtelingen. Zonder inzet van deze reserves zouden alle jaren 2025 tot en met 2028 fors nadelig zijn. Dit betekent dat we in het najaar starten met een strategische heroriëntatie om ervoor te zorgen dat de financiën weer in balans komen.
Dit betekent dat we in het najaar starten met een strategische heroriëntatie om ervoor te zorgen dat de financiën weer in balans komen.
Start van de begroting
De start van de begroting begint met de financiële positie zoals deze in de kadernota 2025 is weergegeven. Hierin was de financiële positie als volgt:
- is voordeel | |||||
Omschrijving | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|
Saldo programmabegroting | |||||
Programmabegroting 2024-2027 | -38 | -547 | 2.089 | 171 | 93 |
Eerste financiële tussenrapportage 2024 | |||||
- Tekort jeugdzorg | 2.867 | 2.867 | 2.867 | 2.867 | 2.867 |
- Overig | -100 | 219 | 266 | 92 | 92 |
Meicirculaire 2024 | -2.862 | 3.671 | -3.185 | -2.072 | -4.130 |
Start van de begroting | -133 | 6.210 | 2.037 | 1.058 | -1.078 |
De ruimte in de kadernota was al beperkt. In deze kadernota verwachtten we toen een structureel tekort van € 5 miljoen vanaf 2028.
Dit financiële kader is het vertrekpunt van deze programmabegroting. Vervolgens zijn er mutaties geweest op dit kader in de vorm van posten nieuw beleid, risicoposten, autonome ontwikkelingen en de septembercirculaire 2024. Deze lichten we afzonderlijk toe.
Financiële effecten programmabegroting 2025-2028
Nieuw beleid
In deze programmabegroting 2025-2028 zijn de speerpunten uit de kadernota 2025 vertaald. Gezien de financiële ontwikkelingen zijn we zeer terughoudend geweest met nieuwe posten. In totaal nemen we nieuw beleid op ter hoogte van:
- 2025: € 3,8 miljoen;
- 2026: € 2,8 miljoen;
- 2027: € 1,7 miljoen;
- 2028: € 4,8 miljoen.
Onderstaand een samenvattend overzicht hiervan.
+ is nadeel: hogere uitgaven/lagere inkomsten | ||||||
Progr | Omschrijving | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Verlengen pilot Participatie kwetsbare internationale werknemers | 0 | 61 | 0 | 0 | 0 |
1 | Uit reserve Wonen, welzijn en zorg | 0 | -61 | 0 | 0 | 0 |
1 | Inzet reserve vluchtelingen | 0 | -4.000 | -4.000 | -4.000 | 0 |
1 | Activiteiten GALA / IZA | 235 | 176 | 160 | 329 | 0 |
1 | Inzet reserve GALA / IZA | -235 | -176 | -160 | -329 | |
1 | Risicopost jeugdhulp: Hervormingsagenda | 0 | 0 | 1.458 | 1.846 | 1.846 |
2 | Toekomstige investeringen maatschappelijk vastgoed (onderwijs en ontmoeten) | 0 | 0 | 0 | -520 | 1.116 |
2 | Uitbreiding team Geldzorgen | 0 | 172 | 172 | 172 | 172 |
2 | rijksgelden armoede en schulden | -172 | -172 | -172 | -172 | |
3 | Structurele verhoging subsidie Groene Engel | 0 | 250 | 250 | 250 | 250 |
3 | Structurele verhoging subsidie Muzelinck | 0 | 250 | 250 | 250 | 250 |
3 | Investering in Sport | 0 | 0 | 48 | 47 | 55 |
3 | Rentestijging nieuwbouw Lievekamp | 0 | 183 | 493 | 747 | 1.115 |
3 | Rentestijging nieuwbouw Golfbad | 0 | 0 | 341 | 576 | 648 |
3 | Carnavalsloods Haren | 57 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3 | Inzet reserve carnavalsloodsen | -57 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3 | Gebiedsinrichting nieuw zwembad | 0 | 0 | PM | PM | PM |
4 | Dienstverleningsovereenkomst Meanderende Maas | 0 | 1.790 | 0 | 0 | 0 |
4 | Inzet reserve dijkversterking Maas | 0 | -1.790 | 0 | 0 | 0 |
4 | Soortenmanagementplan | 50 | 850 | 0 | 0 | 0 |
4 | Inzet duurzaamheidsfonds | -50 | -850 | 0 | 0 | 0 |
5 | Onderzoek Moleneind | 0 | 100 | 0 | 0 | 0 |
5 | Visie haven | 0 | 30 | 0 | 0 | 0 |
5 | Aantrekken van talent | 0 | 15 | 15 | 0 | 0 |
5 | Inzet reserve economie | 0 | -145 | -15 | 0 | 0 |
5 | Storting reserve economie | 0 | 300 | 0 | 0 | 0 |
6 | Extra inzamelronde afval stadscentrum | 0 | 75 | 75 | 75 | 0 |
6 | Inzet investeringsfonds stadshart | 0 | -75 | -75 | -75 | 0 |
7 | Parkeervoorziening Raadhuislaan Zuid | 0 | 0 | PM | PM | PM |
7 | Integrale gebiedsvisie en ontwikkelstrategie Spoorzone | 0 | 150 | 100 | 50 | 0 |
7 | Inzet reserve binnenstedelijke transformaties | 0 | -150 | -100 | -50 | 0 |
7 | Maasveren (8 jaar) | 300 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7 | Inzet reserve mobiliteit | -300 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7 | Wijkbus | 0 | 31 | 31 | 31 | 31 |
7 | Extra reservering voor realisatie spoorambities | 0 | 0 | 250 | 250 | 250 |
7 | Slimme mobiliteit/Brabantstad | 0 | 121 | 121 | 121 | 121 |
7 | Inzet reserve mobiliteit | 0 | -121 | -121 | -121 | -121 |
7 | Onderzoekskosten reconstructie Heihoeksingel | 150 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7 | Inzet reserve mobiliteit | -150 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7 | Onderzoekskosten parkeervoorziening Raadshuislaan | 150 | 0 | 0 | 0 | 0 |
7 | Inzet reserve parkeren | -150 | 0 | 0 | 0 | 0 |
8 | Gemeentelijk Informatieknooppunt | 0 | 202 | 52 | 52 | 52 |
8 | Uitbreiding BOA taken | 0 | 54 | 54 | 54 | 54 |
8 | Extra formatie voor Jeugd en Veiligheid | 0 | 113 | 113 | 113 | 113 |
9 | Tijdelijke projectleider website | 0 | 40 | 0 | 0 | 0 |
9 | Inzet reserve dienstverlening | 0 | -40 | 0 | 0 | 0 |
9 | Versterken projectcontrol | 0 | 122 | 122 | 122 | 122 |
9 | Eur. Network -Information Security (NIS2) richtlijn | 0 | 187 | 337 | 337 | 277 |
9 | Datawarehouse (Azure) | 0 | 102 | 102 | 102 | 0 |
9 | Vorming reserve Schadewijk | 0 | 1.000 | 0 | 0 | 0 |
9 | Rechtspositie raads- en commissieleden | 0 | 35 | 35 | 35 | 35 |
9 | Versterking afdeling P&O | 0 | 125 | 137 | 106 | 106 |
9 | Gezichtscans identiteitsfraude | 0 | 49 | 25 | 25 | 25 |
10 | Hogere rentekosten reguliere investeringen | 0 | 461 | 400 | 1.173 | 1.675 |
10 | OZB verhoging 13,3% | 0 | -3.254 | -3.266 | -3.266 | -3.266 |
Totaal nieuw beleid | 0 | -3.790 | -2.769 | -1.670 | 4.753 | |
Bij de programma’s verderop in deze programmabegroting lichten we het nieuwe beleid toe (onderdeel 4.1).
Algemene reserve
De omvang van de algemene vrije reserve is per 1 januari 2024 afgerond € 41 miljoen. Hieraan voegen we de komende jaren nog resultaat 223 toe en de jaarlijkse rentebijschrijving. In totaal een bedrag van circa € 3,6 miljoen. Aan concrete projecten is in totaal een bedrag begroot van € 19,9 miljoen. Per saldo komt het saldo dan uit op € 24,7 miljoen.
De minimale norm van deze reserve is 10% van de algemene uitkering. Op basis van de meicirculaire 2024 is dat € 24,7 miljoen. Dit betekent dat er gene vrije ruimte binnen de algemene reserve aanwezig is.
Autonome ontwikkelingen
Samengevat geven de autonome ontwikkelingen het volgende beeld:
+ is nadeel: hogere uitgaven/lagere inkomsten | ||||||
Progr | Omschrijving | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Regionale begroting: vrijval reserve beschermd wonen | 0 | -1.650 | 0 | 0 | 0 |
1 | Lagere kosten Wmo voorzieningen | -360 | -560 | -560 | -560 | -560 |
1 | Hogere kosten dagbesteding Wmo | 225 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Vrijval gelden lokale investeringsagenda beschermd wonen | -400 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Hogere kosten Jeugdhulp | 2.000 | 2.000 | 2.000 | 2.000 | 2.000 |
2 | Lagere kosten energietoeslag 2023 | -208 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2 | Opbrengst kinderopvang | 0 | 0 | 0 | 185 | -31 |
2 | Investeringen Onderwijshuisvesting | 0 | -123 | 4 | -819 | 84 |
2 | Lagere kosten Participatiebudget | -200 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2 | Vrijval ESF subsidie | -393 | 0 | 0 | 0 | 0 |
2 | Bestedingsplan Bestaanszekerheid | 1.319 | 486 | 211 | 109 | 0 |
2 | Inzet reserve Bestaanszekerheid | -1.423 | -486 | -211 | -109 | 0 |
3 | Transitiemiddelen GGD Hart van Brabant 2024 | 236 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3 | Hogere opbrengsten sporthallen en zalen | -126 | -126 | -126 | -126 | -126 |
5 | Beheerplan Havenbedrijf 2025-2028 | 284 | 234 | 273 | 346 | 345 |
7 | Vrijval reserve geluid | 0 | -370 | 0 | 0 | 0 |
7 | Aanvullen reserve Heesch West (GR) | 779 | 0 | 0 | 0 | 0 |
9 | Hogere kosten verkiezingen | 146 | 0 | 0 | 0 | 0 |
9 | Vrijval reserve WW-lasten | -260 | -35 | -35 | -35 | |
10 | Extra OZB opbrengsten 2024 | -178 | -178 | -178 | -178 | -178 |
10 | Mutatie investeringskosten door vertraging van projecten | -1.000 | -580 | 225 | -390 | -230 |
10 | Vrijval extra middelen aanpak van geldzorgen | -209 | -54 | -48 | -56 | -65 |
10 | Afbouw inzet reserves Maaslandgas, deposito BNG en verbouwing gemeentehuis | -127 | -86 | 0 | 0 | 172 |
10 | Voordeel doorbelasting personele kosten | -145 | -650 | -650 | -650 | -650 |
10 | Vrijval stelpost loon- en prijscompensatie | -430 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Overig | -566 | 85 | -14 | -54 | -56 | |
Totaal Autonome ontwikkelingen | -775 | -2.318 | 891 | -337 | 670 | |
Belangrijke autonome ontwikkelingen waarbij reserves worden ingezet zijn in onderstaande tabel opgenomen:
+ is nadeel: hogere uitgaven/lagere inkomsten
- is voordeel: lagere uitgaven/hogere inkomsten
bedragen x € 1.000
Progr | Omschrijving | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Investeringsfonds beschermd wonen 2024 | -400 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Minder uit reserve beschermd wonen | 400 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Transformatieproject jeugd | 464 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Inzet algemene reserve | -464 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Tekort maatschappelijke opvang 2024 | 140 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Uitgaven dak- en thuisloosheid 2024 | 142 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Inzet reserve dak- en thuisloosheid | -282 | 0 | 0 | 0 | 0 |
1 | Verwacht resultaat opvang vluchtelingen uit Oekraïne | -8.850 | -3.928 | -3.928 | -3.928 | -3.928 |
1 | Storting in de reserve vluchtelingen | 8.850 | 3.928 | 3.928 | 3.928 | 3.928 |
2 | Opvang vluchtelingen leefgeld 2025 | 0 | 300 | 300 | 300 | 300 |
2 | Inzet reserve vluchtelingen | 0 | -300 | -300 | -300 | -300 |
3 | Hogere kosten aanleg kunstgrasveld Onder d'n Plag | 0 | 103 | 0 | 0 | 0 |
3 | Inzet algemene reserve | 0 | -103 | 0 | 0 | 0 |
4 | Extra kosten bodembeheer | -70 | -60 | -20 | 230 | 14 |
4 | Inzet reserve bodemsanering | 70 | 60 | 20 | -230 | -14 |
4 | Lagere kosten riolering 2024-2028 | 0 | 229 | 229 | 229 | 229 |
4 | Lagere onttrekking reserve riolering | 0 | -229 | -229 | -229 | -229 |
6 | Stadssportpark TBL | -1.495 | -254 | 0 | 0 | 0 |
6 | Lagere onttrekking reserve | 1.495 | 254 | 0 | 0 | 0 |
7 | Beheerplan Parkeren 2024-2028 | -240 | -240 | -140 | -140 | -90 |
7 | Storting in reserve parkeren | 240 | 240 | 140 | 140 | 90 |
7 | Voorbereidingskosten gebiedsontwikkelingen (IMVA's) | 1.780 | 1.400 | 0 | 0 | 0 |
7 | Onttrekking uit algemene bedrijfsreserve grondbedrijf | -1.780 | -1.400 | 0 | 0 | 0 |
9 | Versterken gemeentelijke dienstverlening kwetsbare groepen (POK) | 612 | 679 | 505 | 510 | 345 |
9 | Inzet reserve versterken gemeentelijke dienstverlening kwetsbare groepen | -612 | -679 | -505 | -510 | -345 |
9 | Programma Dienstverlening | -35 | 117 | 0 | 0 | 0 |
9 | Onttrekking uit de reserve dienstverlening | 35 | -117 | 0 | 0 | 0 |
9 | Programma data | 0 | 145 | 23 | 0 | 0 |
9 | Inzet reserve automatisering | 0 | -145 | -23 | 0 | 0 |
Totaal mutatie reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bij de programma’s verderop in deze programmabegroting benoemen we alle autonome ontwikkelingen en lichten we deze toe (onderdeel 4.2).
Investeringen
Via deze programmabegroting stellen we ook investeringskredieten vast. De kapitaallasten van de investeringen zijn verwerkt in de lasten per programma. Als er sprake is van nieuwe investeringen hebben we dat gedaan via de autonome ontwikkelingen of nieuw beleid bij de programma’s. In de paragraaf investeringsplan zijn alle investeringen opgenomen. Samengevat geeft dit het volgende beeld per programma:
Bedragen * € 1.000 | ||||||
Investeringsplan | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
1. Welzijn en zorg | 0 | 0 | 500 | 0 | 0 | 500 |
2. Werk, inkomen en onderwijs | 3.065 | 2.023 | 12.668 | 26.808 | 21.225 | 65.789 |
3. Ontmoeten, sport en cultuur | 3.388 | 8.263 | 12.349 | 3.273 | 1.902 | 29.175 |
4. Klimaat, energie en openbare ruimte | 125 | 3.138 | 4.421 | 7.604 | 7.529 | 22.817 |
5. Economie | 0 | 1.405 | 1.772 | 0 | 0 | 3.177 |
7. Verstedelijking, wonen & mobiliteit | 270 | 932 | 0 | 781 | 0 | 1.983 |
9. Besturen in verandering van tijden | 625 | 5.373 | 2.508 | 2.836 | 2.701 | 14.043 |
10. Financieel beleid | 1.100 | 1.100 | 1.100 | 1.100 | 1.100 | 5.500 |
Totaal geplande investeringen | 8.573 | 22.234 | 35.318 | 42.402 | 34.457 | 142.984 |
Naast de reguliere investeringen voorzien we grote investeringen in het Golfbad, de Lievekamp/ Muzelinck, mobiliteit en op het gebied van ruimtelijke ambities. Deze verhogen bovenstaand investeringsplan aanzienlijk. Voor een specificatie van de reguliere investeringen wordt verwezen naar betreffende paragraaf investeringsplan. Het vaststellen van de programmabegroting is de basis voor het uitvoeren van de investeringen. Daarbij is het totale investeringsbedrag per programma leidend. In een apart raadsvoorstel stellen we voor welke investeringskredieten beschikbaar worden gesteld aan het college voor de uitvoering en voor welke investeringskredieten het mandaat bij de gemeenteraad blijft. Dit conform de nota investeringsbeleid 2023.
Septembercirculaire
Samengevat is de uitkomst van de septembercirculaire als volgt:
+ is nadeel: hogere uitgaven/lagere inkomsten | |||||
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | |
Septembercirculaire 2024 | -249.080 | -256.644 | -246.780 | -247.148 | -248.235 |
Meicirculaire 2024 | -248.060 | -256.259 | -242.020 | -243.430 | -244.736 |
Totale stijging | -1.020 | -385 | -4.760 | -3.718 | -3.499 |
Af te zonderen posten | 187 | 641 | 3.921 | 4.133 | 4.564 |
Netto voordeel | -833 | 256 | -839 | 415 | 1.065 |
Conclusie :
De algemene uitkering stijgt in alle jaren. In 2024 € 1 miljoen extra en dit loopt op tot € 3,5 miljoen in 2028.
Wanneer we hiervan de noodzakelijke afzonderingen afhalen ontstaat er in 2024 een voordeel van € 0,8 miljoen. Het structureel effect (laatste jaar) van de circulaire is € 1,1 miljoen nadelig. Dit komt vooral door aanpassing van diverse maatstaven en hoeveelheden in de algemene uitkering.
Het zogenaamde ravijnjaar vanaf 2026 is nog steeds goed zichtbaar. We ontvangen in 2026 € 10 miljoen minder ten opzichte van het jaar 2025.
Belangrijkste punten uit de circulaire zijn:
Ontwikkeling accres
De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt voor een belangrijk deel bepaald door de ontwikkeling van het acres. Per 2024 is de nieuwe financieringssystematiek vervroegd ingevoerd. Deze nieuwe systematiek houdt in dat het volume deel vanaf 2024 wordt gebaseerd op een 8-jaars historisch gemiddelde van de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). De indexatie voor inflatie volgt de prijs van het BBP van he lopende jaar.
Voor het jaar 2025 is de raming van het BBP omhoog bijgesteld en voor de jaren erna juist omlaag bijgesteld.
Hervormingsagenda Jeugd: extra taakstelling nu ook voor de jaren 206 en volgende jaren vervallen
In de Voorjaarsnota 2024 is opgenomen dat de geraamde extra besparing van het Rijk van € 500 miljoen voor 2025 komt te vervallen. Door het nieuwe kabinet is nu ook besloten om deze taakstelling voor 2026 en volgende jaren te laten vervallen. Het betrof een besparing op Jeugdzorg die aanvullend was opgenomen ten opzichte van de commissie van Wijzen en waarvan afgesproken is dat de realisatie ervan een rijksverantwoordelijkheid is. Dit gaat om een bedrag van € 2,9 miljoen voor onze gemeente. Dit heeft echter géén begrotingseffect omdat we binnen de kosten voor Jeugdzorg al rekening hielden met deze lagere kosten.
Vooraankondiging aparte financiering en indexatie Wmo voor stijgende zorgkosten
In de Voorjaarsnota 2024 is toegelicht dat het Rijk en gemeenten werken aan de beheersbaarheid van de uitgaven van gemeenten en de wettelijke zorgtaken Wmo. De verwachting is dat in de toekomst (een nader te bepalen deel van de Wmo niet langer via de algemene uitkering van het gemeentefonds gaat, maar via een aparte financiering). Vooruitlopend op de gekozen bekostigingsvorm wordt onderzoek gedaan naar een passende geobjectiveerde indexering, die ook rekening houdt met kostenontwikkeling en demografie/vergrijzing. Het Rijk heeft in de Voorjaarsnota alvast een reservering opgenomen voor een aanvullende indexering voor demografie bovenop de bbp-systematiek. Vanaf 2026 is een reservering opgenomen van € 75 miljoen oplopend tot € 300 miljoen in 2029. Het streven is dat er met ingang van 2026 nadere afspraken zijn. In de septembercirculaire 2024 is deze reservering verwerkt, wat een voordeel betekent van € 0,4 miljoen in 2026 oplopend tot € 1,2 miljoen in 2028. We reserveren deze extra middelen voor toekomstige demografische kostenstijgingen.
Opschoonactie voor specifieke uitkeringen
Het aantal specifieke uitkeringen is de laatste jaren fors gestegen. Dit leidt tot extra verantwoordings- en controlekosten bij gemeenten. Afgesproken is dat er een opschoonactie gaat plaatsvinden.
Voor een uitgebreide toelichting van de septembercirculaire 2024 verwijzen we naar bijlage 4.
Structureel saldo programmabegroting
Om een goed oordeel te kunnen vormen over de begroting is het van belang om het saldo te corrigeren met incidentele baten en lasten. De baten en lasten die niet incidenteel zijn, zijn immers structureel van aard. Het structurele begrotingssaldo geeft aan of de structurele lasten met structurele baten worden afgedekt. Als dat het geval is, is de begroting structureel in evenwicht.
In de volgende tabel berekenen we het structurele saldo van de programmabegroting.
+ is nadeel: hogere uitgaven/lagere inkomsten | ||||||
Omschrijving | 2023 | 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 |
|---|---|---|---|---|---|---|
Resultaat | -7.086 | -1.741 | 358 | -679 | -534 | 5.411 |
Incidentele baten en lasten | 7.254 | 11.602 | 10.757 | -2.743 | -4.000 | 0 |
Structureel begrotingssaldo | -14.340 | -13.343 | -10.399 | 2.064 | 3.466 | 5.411 |
Voor de specificatie van het jaar 2023 verwijzen we naar de jaarrekening 2023.
De conclusie hieruit is dat de begroting in 2025 structureel sluitend is. Meerjarig is het structurele saldo nadelig tot oplopend € 5,4 miljoen in 2028, dit komt door het ravijnjaar.
Het saldo van incidentele baten en lasten wordt vooral veroorzaakt door grote, incidentele investeringen die opgenomen zijn voor mobiliteit, binnenstedelijke transformatie, stadscentrum, waterveiligheid, en invoering van de nieuwe Omgevingswet.
In bijlage 2 staat een specificatie van de incidentele baten en lasten.